Kripto Kılavuz Ekibi Olarak Boğaziçi Üniversitesinde Düzenlenen Blockchain Talks‘daydık

Konuşma başlarken ilk olarak kripto paraların 2018’deki düşüşlerinden bunların radikal bir düzeltme olabileceğinden bahsedildi. Sonrasında İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan‘ın sahneye daveti ile konuşmalar başlamış oldu.

Şant Manukyan‘ın bahsettiklerini ana başlıklar halinde ele alırsak:

Mother of Bubble Grafiği

Mother of Bubble (Tüm Balonların Anası)

Yaklaşık olarak 95’lere kadar Amerika’daki büyüme, hane halkının servetinden daha hızlı bir şekilde artıyor, sonrasında ise bir bozulma var.

Bunun nedeni nedir sizce?

Bu balon merkez bankalarının panik içinde attığı adımlarla veya bilinçli olarak bu zenginlik öne çekiliyor, bir süre idare ediyor ve sonrasında büyük bir krizle karşı karşıya kalıyoruz.

Neden Alternatif Bir Para Sistemi Gerekiyor?

Birçok nedeni bulunmasıyla birlikte ana nedeni mevcut kullandığımız sistemin dengelenmeyi sağlamıyor olması. Dönem dönem sıcak para akışı sağlandığından çokta sevinmemize rağmen dengelemeyi bozduğu için yeni bir sisteme geçmemiz gerekiyor. Bu dengelemeyi de farklı şekillerde sağlamamız gerekiyor. İnsanların aklına ilk başta altın geliyor fakat altında da ya altını çok yüksek fiyatlara getireceksiniz yada mevcut ticaret hacmini küçültmeniz gerekiyor. Dünya ticaret hacmi büyük olduğu için de yapsanız bile şöyle bir problem var: Altın madeninde o sene bir göçük meydana gelse veya işçiler greve gitse, dünya ekonomisinin kaderini bunun ellerine yani şansa bırakmış olacağız. Bu sorunları altın ile çözülemeyecek kadar büyüdü.

Kripto Paraların Sizin Bakış Açınızdan Bu Sistemdeki Yeri Nedir?

Bence önümüzde iki yol var. Dünyadaki bu gidişatta korkutucu ve pozitif olabilecek bir değişime doğru gidiyoruz.

Logard’a göre,

“Devletlerin de kripto para yaratması gerek.”

diye. Bir devletin ve topumun kripto paraya sahip olmasının iyi ve kötü yanları da vardır.

Kripto Paralara Şant Manukyan’ın Bakış Açısından

Bunlar:

İyi Yanları:

• Kripto para kullanarak, Kara para ve suç unsurlarını ortadan kaldırabiliriz.
• Vergi toplama konusunda çok iyi bir araç olarak kullanılabilir.

Kötü Yanları:

• Merkez bankalarının elinde para politikasıyla ilgili çok ciddi bir alet olmuştur.
• Devlette parayı dijital hale getirdiğimizde; ne yediğimizi, içtiğimizi, aldığımızı ve sattığımız gibi bilgileri takip edebilecekler bu da toplumun en karşı çıktığı etkilerinden biridir.

Anonim Özelliği Olan Kripto Paraları Devlet Neden Göze Alarak Gizliliğe Aykırı Olmasına Karşın Kullanmasın?

“Neden bir devlet kendisini kendi bakış açısıyla deli gömleğine sıkıştırsın ki.”

Şu anda herhangi bir bölgede, herhangi bir ülke şu kadar para basın dediği zaman para basma yetkisine sahip. Dolayısıyla altın standardına geçip de evdeki kadar harcayacağım noktasına devlet neden getirsin. Bütün bu tartışmalar, Mother of Bubble’daki grafiğin tekrar kavuşmasıyla beraber yeni bir para sisteminin tartışılacağını düşünüyorum.

“Burada tartışmamız gereken bitcoin mi? X coin mi’den ziyade, bu sistem düzgün çalışabilir mi?”

Ben çalışacağını düşünüyorum çünkü:

• Altın neden güvenli liman oluyor? Çünkü altın kimsenin alabileceği veya verebileceği bir şey değil. Yani her enflasyon yükseldiğinde altın gidiyor gibisinden tartışmalar olur. Enflasyon yükseldiğinde aynı zamanda evinizin fiyatı da, arabanızın fiyatı da artar. Aslında enflasyon dediğimiz sadece kur ayarlamasından ibarettir.
• Bitcoin’in de güzelliği sistem dışı olmasıdır aslında. Burada gelen eleştiri de eğer devlet müdahale ederse’dir. Altında öyle değildir ama altında da şu problem var; bitcoin’i Amerika’ya şu anda yollayabiliyorum ama altını yollayamıyorum gibi sorunlarla karşılaşırız.

“Toplumun fiyatı çok düştü demek ki balonmuş demesi çok yanlış.”

Bir balonun 10 yıl boyunca ayakta kalabileceğini düşünmüyorum. Hala ayakta olan bir sistemse bu balon olmadığının ispatıdır zaten. Şu haklı bir eleştiridir; 17 bindeydi, 3 bine geriledi. Bence 3 binle 17 bin arasında fark yok. Şöyle ki, 17 binde de kullanılmıyordu 3 binde de kullanılmıyor.

“Kullanılabilir mi? Evet kullanılacak o yüzden  kendi değerini bulacağını düşünüyorum.”

Bitcoin daha da düşecek mi yoksa duracak mı?

Önümüzdeki birinci çeyrek; aslında aralık ayıydı, ocağa kaydırdılar.

“Bitcoin ve diğer kriptolar açısından 2 önemli gelişme var.”

• Bakkt projesi denilen işin içinde hem bazı büyük borsalar, hem de Starbucks – Microsoft gibi firmaların bulunduğu bir proje var. Bitcoin’in şu anda finansal olarak şöyle bir problemi var; bir vadeli piyasası var ama fiziki teslimat yok. Yani siz bitcoin alıp satıyorsunuz, vade sonunda netleştiriyorsunuz veya vade aralığında karını alıyorsunuz parayı netleştiriyorsunuz. Amerika’daki SPK özellikle EFT‘ler konusunda özellikle borsa yatırım fonlarını kurması konusunda itirazlarından bir tanesi sağlıklı işleyen bir piyasa olmaması. Yani bir arbitraj oluşursa, bu arbitrajı temizleyebilecek bir sistem yok. Bakkt projesi içinde ICE borsası fiziki teslimatlı vadeliler açmaya çalışıyor. Fiziki teslimatlı vadeli piyasadan alıp herhangi bir x, y veya z platformundan satıp bir dengeleme sağlayabilirim.
• Starbucks vs. gibi bir yer eğer bunu dolara veya euro’ya çevrilmesini bu sistemin hızlı bir şekilde alışverişe dönüşebilmesini sağlayabilirse o zaman çok değeri bile olsa kullanılmıyorsa 0’dırın ötesine doğru gitmeye başlıyoruz.
• Eğer Amerika’daki SPK artık tamam borsa yatırım fonuna dönüştürülebilir denirse pek çok insan, ben cüzdanıma alacaktım, çaldı, borsa hacklendi gibi korkutucu gelebilecek fikirleri bir kenara bırakıp bir finansal enstrüman olarak da talebini sunabilecek.